Witte antennes tellen
Witte antennes op de varroalade zijn een goede aanwijzing voor de aanwezigheid van Varroa Sensitive Hygiene (VSH) gedrag van een bijenvolk. VSH wordt gemeten aan het aantal niet-reproducerende mijten in werksterbroed. Werksters die dit gedrag vertonen laten poppen met niet-reproducerende mijten ongemoeid, maar trekken poppen met reproducerende mijten uit de cellen.
Witte antennes tussen wasmul.
In de herfst van 2016 merkte Henk Kok op dat in één van zijn volken (‘K25’) een grote mijtval optrad. Tegelijkertijd vond hij ook veel witte antennes in de varroalade. Deze waren afkomstig van poppen die uit de cellen waren getrokken. Dit gebeurt 5 dagen na het verdekselen van de cel. De mijt heeft op dat moment al 1 of 2 eitjes in de cel gelegd; dit is het stadium van witte poppen met paarse ogen. De witte antennes geven aan dat het volk herkent dat er een of meer reproducerende mijten in die cel zitten.
Het volk overleefde de winter zonder varroabehandeling.
Het hoogste aantal witte antennes werd aangetroffen vlak voordat de piek in mijtval werd bereikt. De piek van 100 witte antennes op de varroalade lijkt te staan voor een volledige verwijdering van aangetast broed; witte antennes zijn dus waarschijnlijk een heel goede graadmeter voor VSH-gedrag.
Aantal gevallen witte antennes volk K25 juli 2017 – maart 2018.
Cumulatieve mijtval volk K25 juli 2017 – april 2018.
De cumulatieve val van witte antennes gedeeld door het cumulatieve aantal gevallen mijten is de uitruimindex. In feite is dit de verhouding tussen de natuurlijke mortaliteit en het aantal mijten dat is geëlimineerd met getrokken broed. Als de index hoger dan 1 is, zijn er tot dat moment meer antennes gevallen dan mijten. Een hoge uitruimindex staat dus voor een hoge mate aan VSH-gedrag.
Uitruimindex volk K25 juli 2017 – april 2018.
De onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in het Tsjechische imkerblad Moderní Včelař:
Kok, H. (2018). “Bílá tykadla jako varroarezistentní charakteristika”, Moderní Včelař nr. 7/2018, (30-34).
Lees ook de presentatie van Henk Kok over witte antennes plus de bijbehorende uitleg!